İmam Azam Ebu Hanife’nin Eserleri

Ehl-i sünnetin incisi İmam-ı Azam Hazretleri’nin birbirinden kıymetli 9 eserin tamamı Arapça asıllarıyla beraber okuyucuların istifadesine bu çalışmayla sunulmuştur. İmam-ı Azam Ebu Hanife’nin akaidî mücadelesini; sapkın fikirlere karşı kalkan olduğunu; talebelere, hocalara, yöneticilere verdiği hayatî nasihatlerini ve öğütlerini bulacağınız, işte bu 9 eser;

Fıkhu’l-Ekber: Büyük fıkıh mânâsınadır. Ehl-i sünnet akâidine dâir olduğu için bu adı vermiştir. Çünkü kendisinin de dediği gibi, doğru itikâd ile yapılan az bir amel, yanlış itikâd ile yapılan çok amelden daha faydalıdır. Bu, el-Fıkhu’l-Ekber, tâ ilk günlerden itibâren akâide dâir ders kitâbı olarak okunmuş, okutulmuştur.

el-Alîm ve’l-Müte‘allim: Ehl-i sünnet görüşlerini açıklayıp savunma amacıyla ve soru-cevap tarzında kaleme alınan akâide dâir uzun bir risâledir.

el-Fıkhu’l-Ebsat: İmâm-ı Azam Hazretlerinin talebesi Ebû’l-Mutî el-Belhî’nin sorularını yanıtladığı bu eserde İman, Kader, Allah Teâlâ’nın dilemesi (meşîet), Günahla tekfir edenlerle alakalı bölümler gibi bir çok mevzu bulunmaktadır.

Osmân el-Bettî’ye Risâlesi: Ebû Hanîfe Basra kadılığı yapan, çok büyük ve müctehid bir âlim olan öğrencisine hitâben yazdığı bu eserde kendisine atılan Mürcielik iftirasına verdiği cevapların yanında akâid ve idâre konularında samîmî ve çok yararlı hayâtî bilgiler vermiştir.

Tevhîd Vasiyyeti: Kime hitâben yazıldığı belli olmadığından, hepimize hitâben yazılmış, akaidî bilgiler içermektedir.

Yûsuf bin Hâlid es-Semtî’ye Vasiyeti: Ebû Hanîfe’nin, talebesi, yakın ve samimi bir arkadaşı Yûsuf bin Hâlid es-Semtî’ye vasiyeti. Bu vasiyet hayatî öğütler içermektedir. es-Semtî bunları tatbik etmekle hayatının akışı değiştiğini ve çok verimli bir hâle geldiğini söyler. Hanefî âlimi Zernûcî de meşhur eserinde ilim öğrenmek isteyenlerin, her müderris ve müftünün de muhakkak bu vasiyeti yanında bulundurması gerektiğini ifade etmiştir.

Ebû Yûsuf’a Vasiyeti: Ebû Hanîfe’nin, baş talebesi, Hanefî mezhebinin ikinci âlimi Ebû Yûsuf’a yazdığı vasiyet. En önemli vasiyeti budur. İçindeki bilgiler, ilim erbâbının yanı sıra herkese lâzım olan hayatî öğütlerdir.

Oğlu Hammâd’a Vasiyeti: Ebû Hanîfe’nin bir tek çocuğu vardı; o da oğlu Hammâd’dır. Ebû Hanîfe, dikkatini çeken talebelerine vasiyetler yazmıştır. İşte bunlardan biri de hem talebesi hem de oğlu Hammâd’a yazdığı bu vasiyettir. Bunda da diğer vasiyetleri gibi hayatımıza düstur edeceğimiz öğütler vardır.

Kasîde-i Nu‘mâniyye: İmâm-ı Azam Hazretleri’nin Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem hakkında yazdığı 53 beytlik dilsuz (ciğer yakan) kasîdesi… es-Seyyîd el-Hâc İbrâhîm Halîl b. Yahyâ tarafından Sürûru’l-Kulûb adında geniş ve titiz bir çalışmanın mahsûlü olarak şerhedilmiştir. Ayrıca el-İbrâhîm b. Mehmed el-Yalvâcî’nin satır arası manzûm tercümesi de bu çalışmaya dercedilmiştir.